Hdp’li Paylan’dan Bakan Ersoy’a: “Alevilerin İbadethaneleri, Bakanlığınıza Bağlandı. Burada Siz Bir Eşitlik Görüyor Musunuz?”
HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bütçe görüşmeleri sırasında, Bakan Mehmet Nuri Ersoy’a; “Dün Alevilerle ilgili bir yasa Meclis’ten geçti ve Alevilerin ibadethaneleri sizin bakanlığınıza bağlandı. Burada siz bir eşitlik görüyor musunuz? ‘Dindar bir toplum yetiştirmeye çalışıyoruz’ diyorsunuz. Sayın Cumhurbaşkanı bunu söylüyor. Benim bağlı olduğum Ermeni Patrikhanesi de dindar bir toplum yetiştirmek istiyor, onların da maksadı o. Rum Patrikhanesi de dindar bir toplum yetiştirmek istiyor fakat onlar eşit kurallarda bu çabayı yürütmüyorlar. Bakın, bütçeden, Sünni Müslümanlara, o inanca bütün kaynaklar ayrılırken ne Ermeni Patrikhanesi’ne, ne Rum Patrikhanesi’ne beş kuruş kaynak ayrılmıyor ve onların din insanı yetiştirmesi için gereken ruhban okulları hala kapalı durumda. Burada büyük bir adaletsizlik görmüyor musunuz?” dedi.
HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bütçesi üzerindeki görüşmeler sırasında konuştu. Paylan, şunları söyledi:
“KÜLTÜR SİYASETLERİ BİR ÜLKENİN TOPLUMSAL BARIŞI İÇİN OLMAZSA OLMAZIDIR”
“Turizm Bakanlığı boyutuyla daha çok ilgileniyorsunuz lakin Kültür Bakanlığı boyutu sadece sizin düşündüğünüz, burada vizyonunu ortaya koyduğunuz kadar bence kıymetsiz bir problem değil. Kültür siyasetleri bir ülkenin toplumsal barışı için olmazsa olmazıdır yani toplumsal barışı sağlamak kültür siyasetlerinden geçer. Bilhassa de bizim üzere çok lisanlı, çok kültürlü, çok inançlı, çok kimlikli toplumlarda bu toplumsal barışı sağlamak için sizin ortaya koyacağınız kültür vizyonu çok değerli. Maalesef, neredeyse beş yıldır Bakansınız, bu yıl da ortaya koyduğunuz vizyonda biz bunu göremedik Toplumsal barışla ilgili problemlerimiz var; eşit yurttaşlıkla ilgili problemlerimiz var; lisanımızın, kimliğimizin, inancımızın, mezhebimizin eşit olması, devletin eşit bakması konusunda sıkıntılarımız var. Bu da toplumsal barış konusunda bizleri biraz geriye itiyor.
Dün Alevilerle ilgili bir yasa Meclis’ten geçti ve Alevilerin ibadethaneleri sizin bakanlığınıza bağlandı. Burada siz bir eşitlik görüyor musunuz? ‘Dindar bir toplum yetiştirmeye çalışıyoruz’ diyorsunuz. Sayın Cumhurbaşkanı bunu söylüyor. Benim bağlı olduğum Ermeni Patrikhanesi de dindar bir toplum yetiştirmek istiyor onların da gayesi o. Rum Patrikhanesi de dindar bir toplum yetiştirmek istiyor ancak onlar eşit koşullarda bu çabayı yürütmüyorlar. Bakın, bütçeden, Sünni Müslümanlara, o inanca bütün kaynaklar ayrılırken ne Ermeni Patrikhanesi’ne, ne Rum Patrikhanesi’ne beş kuruş kaynak ayrılmıyor ve onların din insanı yetiştirmesi için gereken ruhban okulları hala kapalı durumda. Burada büyük bir adaletsizlik görmüyor musunuz? Biliyorum, artık, siz çıkacaksınız, diyeceksiniz ki: ‘Yunanistan da birebirini yapıyor.’ Tencere tabanın kara, seninki benden kara. Meğer bizler vatandaşız, bizler bir yerden gelmedik, bizler mülteci değiliz. Bakın, bu manada eşit yurttaşlık çerçevesinde bakabilirsek aslında sıkıntıları çözeceğiz ve bu manada Türkiye anahtar bir ülkedir.
“BİZ ÇOK KİMLİKLİ, ÇOK KÜLTÜRLÜLÜĞÜ BİLEN BİR TOPLUMUZ”
Biz, çok kimlikli, çok kültürlülüğü bilen bir toplumuz. Başka topluluklar maalesef, milliyetçilik yarışlarıyla tıpkı kusurları yapmışlar. Yunanistan’ın da yaptığı hataları yok mu? Var. Ama o hataları onların yüzüne vurmak için bizlerin doğruyu yapıp birlikte, Türkiye’nin Türk’üyle, Kürt’üyle, Ermeni’siyle, Rum’uyla, daima birlikte onların o yanlışlarını yüzlerine vurmamız gerekir. Lakin siz ne yapıyorsunuz? ‘Mütekabiliyet var. Yunanistan, oradaki Türk azınlığa belli yanlışlar yapıyor. Biz de burada o aynı yanlışları yapabiliriz’ diyorsunuz. Bunlar yanlış siyasetlerdir. Biz anahtar bir ülkeyiz, biz çok kimlikliği, çok kültürlülüğü özümsemiş bir toplumuz; o denli olmalıyız ancak politikalarınız maalesef bunlardan uzak.
Biz hepimiz Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlarıyız. Ben de bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıyım. Siz bana bakarken tahminen bir Ermeni, bir Hristiyan görüyorsunuz fakat ben her şeyden evvel bir beşerim ve binlerce yıldır cetlerim bu topraklarda yaşadılar, biz bir yerden gelmedik. Lakin siz vizyonunuzda ne söylüyorsunuz? ‘Bizim soydaşlarımız’ diyorsunuz. Dünyada birtakım milliyetçi topluluklarda yahut homojen topluluklarda soydaştan bahsedenler olabilir, yanlıştır. Lakin dünyada soydaş kimliğinden, soydaşa dayalı vatandaş tarifinden bahsedebilecek en son ülkelerden biri Türkiye’dir. Çünkü binlerce yıldır burada pek çok medeniyet bir arada yaşadık. İngiltere de imparatorluk olan bir ülke. İmparatorluk geçmişte, pek çok yerde hegemonya sürmüş, Hindistan’da, dünyanın pek çok yerinde, Avustralya’da. Bugün İngiltere’nin başbakanı Rishi Sunak oldu. Rastgele bir İngiliz itiraz etti mi? Edemedi, etmedi; etmek isteyen bile edemedi. Orada ırkçılığın hegemonyası yok, orada liyakate bakılıyor, orada vatandaşlığa bakılıyor, orada soya bakılmıyor.
“KİMLİKLERİMİZ ONURUMUZ, HEPİMİZİN KİMLİĞİ ONURUMUZ”
‘Türkler ve Akraba Toplulukları’ derken kimi kastediyorsunuz? Türkleri farklı tutuyorsunuz ve başkalarına ‘akraba toplulukları’ diyorsunuz. Ben sizinle akraba değilim bildiğim kadarıyla. Bizler hepimiz vatandaşlarız, o yüzden vatandaş çerçevesinde bakmamız lazım ve hepimizin eşit yurttaşlık çerçevesinde bakmamız lazım. İşte, toplumsal barış konusunda sorunlarımız varsa bunları çözecek olan sizin kültür politikalarınız. Kimliklerimiz onurumuz, hepimizin kimliği onurumuz. Ben bir Ermeni’yim. Hristiyan’ım ve bu kimliklerimi yaşatmaya çalışıyorum, Ermeni lisanını yaşatmaya çalışıyorum ancak ben bütün lisanların, bütün inançların yaşamasını istiyorum. Ermeni okullarında Ermeni lisanını yaşatmak için çaba veriyoruz, çocuklarımız Ermenice lisanını de öğrensin. Bakın, ben o okulda okudum, Türkçe de konuşabiliyorum, diğer lisanları de konuşabiliyorum, çok dilliyim, bundan da gurur duyuyorum. Mademki kimliklerimiz onurumuz, hepimiz dillerimizi, kimliklerimizi yaşatmak için eşit olmalıyız lakin bütçeden beş kuruş kaynak ayrılmıyor azınlık okullarına. Kürtçe lisanını yaşatmakla ilgili kaynaklar ayrılmıyor, Romanların kültürlerini yaşatmak için bütçe ayrılmıyor.
“BÖLGESEL BARIŞLA İLGİLİ DE ANAHTAR ÜLKE TÜRKİYE”
Bölgesel barışla ilgili de anahtar ülke Türkiye. Yani Yunanistan’la sorunlarımız var değil mi? Oysa Yunanistan’a gittiğiniz de bir bakıyorsunuz ki kültürümüz tıpkı. Yani Ege’deki, Marmara’daki kültür ile İstanbul’daki kültür ile Atina’daki, Selanik’teki kültür aynı. Aynı şeyleri yiyoruz, aynı şekilde dans ediyoruz, neredeyse insanlar aynı şekilde gülüyor, aynı şekilde espri yapıyor. Yunanistan’da problemleri aşmak için kültür siyasetleri değerli. Suriye’deki sorunları aşmak için de kültür politikaları önemli. Türkçü bakış maalesef, Suriye’deki problemleri çözemez. Meğer hududun her iki tarafında da pek çok halk var, Kürtler var, Aleviler, Sünniler, Türkmenler, Süryaniler, Ermeniler hepsi bir ortada yaşıyorlar. Bu bakış hem Türkiye’de demokrasiyi sağlar hem de bölgesel barışı sağlar.”
